Σήμερα θα αναλύσουμε ένα αγαπημένο project: ΤΙΣ ΑΠΟΚΡΙΕΣΣΣΣ
Στο σχολείο αυτές τις μέρες γίνεται χαμός. Συνήθως συγχρονίζεται με τη βελτίωση του καιρού (ο Φλεβάρης και αν φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει), η μέρα μεγαλώνει και οι σκανταλιές των Αποκριών γεμίζουν τις αίθουσες και τους διαδρόμους. Τα παιδιά ενθουσιασμένα περιμένουν από τους “μεγάλους” να γίνουν αστείοι και να δέχονται όλα τα πειράγματα. Άρα γιατί να μην έχω έναν παραπάνω ενθουσιασμό για αυτό το άρθρο;;;
Θα βρείτε άφθονο υλικό στο άρθρο μας και για αυτό θα το χωρίσω όπως και τις εβδομάδες των Αποκριών, δηλαδή σε τρεις περιόδους.
1η εβδομάδα “Προφωνή”:
Σε αυτή την εβδομάδα εντάσσουμε τους μαθητές – ή τα παιδιά μας, τίποτα δεν μας εμποδίζει να κάνουμε αυτές τις δραστηριότητες στο σπίτι, εντάξει ίσως λίγο ο χώρος 😁- στη θεωρία του εθίμου.
Πρώτη δραστηριότητα:
Αρχικά, θα πρέπει να αναφερθούμε στην προέλευση του εθίμου, τις τρεις εβδομάδες που το απαρτίζουν, καρναβάλια από όλο τον κόσμο και φυσικά από όλη την Ελλάδα. Προκειμένου να γίνει περισσότερο βιωματική η εμπειρία στα παιδιά θα μπορούσατε να εντάξετε βίντεο, εικόνες και τραγούδια.
Δεύτερη δραστηριότητα:
Στη συνέχεια της πρώτης εβδομάδας και έπειτα από το υλικό που έχετε παρουσιάσει σειρά έχει η κατασκευή μασκών! Η επιλογή της μάσκας που θα κατασκευάσετε με τους μαθητές θα πρέπει να γίνει ανάλογα με την ηλικία τους και τα υλικά που διαθέτετε. Επιλογές υπάρχουν πολλές. Το μόνο που χρειάζεται είναι μια “βόλτα” στο διαδίκτυο. Από αυτή τη δραστηριότητα θα γίνει ένας όμορφος στολισμός της αίθουσας.
Τρίτη δραστηριότητα:
Δεν θα μπορούσαμε να μην αφηγηθούμε ένα καρναβαλικό παραμύθι στους μικρούς μας μαθητές. Προσωπικά λατρεύω το παραμύθι “Αρλεκίνος” όπου γεννά και πολλές δραστηριότητες για τις επόμενες εβδομάδες.
2η εβδομάδα “Κρεατινή”:
Πρώτη δραστηριότητα:
Σε αυτή την εβδομάδα ξεκινάμε από εκεί που αφήσαμε την προηγούμενη. Στον Αρλεκίνο 😁! Μια διαδεδομένη και εύκολη κατασκευή αφιερωμένη στον Αρλεκίνο είναι η επόμενη:
– Σχεδιάστε το περίγραμμα ενός παιδιού σε χαρτί μέτρου
– Σχεδιάστε το πρόσωπο
– Κόψτε σε μαύρο χαρτόνι παπούτσια, γάντια, σκούφο και μάσκα και κολλήστε τα
– Στο υπόλοιπο σώμα να κολλήστε διάφορα υφάσματα σε σχήμα ρόμβου.
Η ομαδική αυτή εργασία των μαθητών μπορεί να διακοσμήσει όμορφα την πόρτα της αίθουσας.
Δεύτερη δραστηριότητα:
Σε ένα επόμενο μάθημα μπορεί να γίνει κατασκευή κουστουμιού αρλεκίνου δηλαδή να πάρετε μία μαύρη μπλούζα και ένα μαύρο παντελόνι και να ράψετε υφάσματα.
Φυσικά όπου υφάσματα μπορείτε να βάλετε χαρτόνι ή ότι άλλο διαθέτετε.
Τρίτη δραστηριότητα:
Μετά το ράψιμο του κοστουμιού μπορείτε στη συνέχεια να προχωρήσετε σε μία δραματοποίηση του παραμυθιού και μαζί με τους μαθητές να αλλάξετε το τέλος, να προσθέσετε ρόλους και ότι άλλο έρθει στη φαντασία της ομάδας.
Φυσικά σε αυτή την εβδομάδα ας μην ξεχνάμε τη σημαντική “τσικνοπέμπτη”.
Τέταρτη δραστηριότητα:
Αφού έχετε πληροφορήσει τα παιδιά γύρω από το έθιμο της τσικνοπέμπτης και αφού την προηγούμενη εβδομάδα έχουν μάθει τις διατροφικές διαφορές των τριών εβδομάδων των Αποκριών θα μπορούσατε να παίξετε ένα παιχνίδι με φαγητά. Αφού δέσουμε τα μάτια των παικτών τους δίνουμε να δοκιμάσουν από διάφορα φαγητά και αφού έχουν καταλάβει το είδος του φαγητού, να μας πουν σε ποια από τις τρεις εβδομάδες ανήκει.
3η εβδομάδα “Τυρινή”:
Πρώτη δραστηριότητα:
Σε αυτήν την εβδομάδα και επειδή το πάρτι είναι κοντά, ήρθε η ώρα να μάθουν τα παιδιά κάποια αποκριάτικα τραγούδια. Η επιλογή είναι δική σας αλλά εγώ πάντα θα αναφερθώ στο πιο παραδοσιακό γνωστό τραγούδι της περιόδου “Πώς το τρίβουν το πιπέρι”. Θα τονίσω βέβαια εδώ ότι καλό είναι να προσέξετε την εκτέλεση που θα διαλέξετε ή ακόμα καλύτερα να το τραγουδάτε εσείς γιατί όπως όλοι ξέρουν οι Απόκριες χαρακτηρίζονται από την πονηριά τους.
Επίσης γνωστό τραγούδι είναι το “Μια γριά μπαμπόγρια”. Πολλά παραδοσιακά έχει ερμηνεύσει η Δόμνα Σαμίου. Παρόλα αυτά επειδή στη θεωρία των Αποκριών βρίσκονται και άλλες χώρες μπορείτε να εντάξετε και τραγούδια από εκεί. Στόχος είναι τα παιδιά να το διασκεδάσουν και να μπορούν να ξεχωρίσουν τις μελωδίες των Αποκριών.
Δεύτερη δραστηριότητα:
Εάν είναι δυνατόν βγείτε μία βόλτα στο δάσος και ψάξτε με τους μαθητές σας ένα μακρύ και σχετικά λεπτό ξύλο -εάν δεν είναι εύκολη αυτή η διαδικασία μπορείτε να αγοράσετε. Φέρτε στην τάξη πολύχρωμες μεγάλες κορδέλες και είμαι σίγουρη ότι ξέρετε που το πάω….. Μα φυσικά φτιάξτε ένα δικό σας γαϊτανάκι με τους μαθητές σας. Είναι εντελώς διαφορετικό – αν και λίγο πιο εύκολο- να είναι αγοραστό το γαϊτανάκι από το να έχουν περάσει την εμπειρία να το φτιάξουν. Μπορείτε να μάθετε και τον παραδοσιακό χορό ή απλά να πλέξετε με παραδοσιακές μουσικές τις κορδέλες.
Τρίτη δραστηριότητα:
Και για το τέλος κράτησα το καλύτερο όλων!! ΤΟ ΑΠΟΚΡΙΑΤΙΚΟ ΠΑΡΤΙ. Η πιο αγαπημένη δραστηριότητα των μαθητών, χορεύουν, παίζουν και φοράνε τις στολές της επιλογής τους.
Ας δούμε κάποια παιχνίδια για αυτήν την ημέρα:
1) Αλευρομουτζουρώματα
Παραδοσιακό αποκριάτικο παιχνίδι που κανονικά γίνεται με αλεύρι αλλά εμείς θα έλεγα να προτιμήσουμε καλύτερα λουκούμια.
Ναι ναι έχω πειράξει λίγο το παιχνίδι.
Γεμίζετε δύο πιάτα με λουκούμια μαζί με τη ζάχαρη άχνη και χωρίζετε τα παιδιά σε δύο ομάδες. Οι ομάδες μπαίνουν σε γραμμή, τα χέρια είναι δεμένα πίσω στην πλάτη και ένα ένα παιδί προσπαθεί με το στόμα του -μόνο- να πάρει το λουκούμι από το πιάτο της ομάδας του. Η ομάδα που θα καταφέρει πιο γρήγορα να φάει όλα τα λουκούμια είναι και η νικήτρια.
Εναλλακτικά λόγω covid θα μπορούσε το κάθε παιδί να έχει το δικό του πιάτο.
2) Σερπαντίνες
Τις μέρες των Αποκριών όλα τα μαγαζιά γεμίζουν με κομφετί και σερπαντίνες. Δεν θα σας βάλω κομφετί γιατί ξέρω οι ενήλικες πόσο δεν τα συμπαθείτε, ας παίξουμε λοιπόν με τις σερπαντίνες. Δέστε τις χαμηλά -και με προσοχή γιατί κόβονται- σε όλο το δωμάτιο. Στόχος; Τα παιδιά να περάσουν από κάτω χωρίς να τις κόψουν. Νικητής αυτός που θα περάσει σε λιγότερο χρόνο και με τις λιγότερες ζημιές.
3) Αυγομαχίες
Εδώ θα χρειαστούμε πολλά βραστά αυγά -υπενθυμίζω βραστά- και πλαστικά μεγάλα κουτάλια. Χωρίζονται οι μαθητές και πάλι σε δύο ομάδες και μπαίνουν σε μία γραμμή. Το αυγό μπαίνει πάνω στο κουτάλι και το κουτάλι στο στόμα του κάθε παιδιού. Θα πρέπει να κάνουν μία μικρή διαδρομή και να γυρίσουν πίσω στην ομάδα τους. Η ομάδα που θα έχουν περπατήσει όλοι οι συμμετέχοντες της στο λιγότερο χρόνο θα είναι η νικήτρια.
4) Γαϊτανάκι
Με το γαϊτανάκι που φτιάξατε ή που αγοράσετε τοποθετήστε το κάπου ώστε να έχει αρκετό χώρο. Σε περίπτωση που δεν μπορείτε να το τοποθετήσετε θα πρέπει κάποιος, δυστυχώς να το κρατάει.
5) Χάσκα
Ένα παραδοσιακό παιχνίδι όπου και εδώ θα κάνουμε μια παραλλαγή. Στην βόλτα που είχατε κάνει για το ξύλο για το γαϊτανάκι θα μπορούσατε να έχετε βρει και ένα πιο μικρό και λεπτό ξύλο για τη Χάσκα. Κόβουμε μία μακριά κλωστή και στην άκρη της δένουμε ένα λουκουμάκι. Τα παιδιά μπαίνουν σε κύκλο βάζουν τα χέρια τους πίσω στην πλάτη τους και προσπαθούν μόνο με το στόμα να πιάσουν το λουκουμάκι από την κλωστή. Αυτός που κρατάει το ξύλο απομακρύνει και πηγαίνει ξανά κοντά την κλωστή στους συμμετέχοντες.
Λόγω covid μία εναλλακτική είναι το κάθε παιδί να έχει τη δική του κλωστή με το δικό του λουκουμάκι και νικητής να είναι αυτός που σε λιγότερο χρόνο θα το φάει.
6) Τραβάω την ουρά
Τοποθετήστε επάνω στα ρούχα των παιδιών σερπαντίνες. Η μουσική παίζει και όλοι χορεύουν στο ρυθμό της. Στόχος του παιχνιδιού; Ποιος θα πάρει τις περισσότερες σερπαντίνες των φίλων του.
7) Διαγωνισμοί
α) Διαγωνισμός χορού: ο νικητής μπορεί να κερδίσει το ξύλο της χάσκας
β) Διαγωνισμός καλύτερης στολής: Ο νικητής να λάβει σαν έπαθλο τη στολή του αρλεκίνου που έχει φτιάξει η τάξη.
Κατασκευή κοστουμιών, μάσκες, ρόλοι…. Και τι σου θυμίζουν όλα αυτά;
Μα φυσικά το θέατρο. Μην ξεχάσεις λοιπόν να αναφέρεις στοιχεία από τον θεατρικό κόσμο και να παίξεις με θεατρικές συμβάσεις και τεχνικές. Μέσα από τη μάσκα μπορείς να μιλήσεις για το αρχαίο θέατρο στην Ελλάδα και τα προσωπεία. Από την κατασκευή κουστουμιού μπορείς να αναφερθείς σε επαγγέλματα που μπορούν να εργαστούν στο χώρο του θεάτρου όπως οι ενδυματολόγοι ή να αναλύσεις την υποκριτική και τη σκηνοθεσία. Μίλησε μέσα από την μάσκα, προέτρεψε τα παιδιά να μιλήσουμε μέσα από αυτή, φτιάξτε δικούς σας ρόλους και ιστορίες. Οι στολές θα βοηθήσουν πολύ!
Πόσες διδακτικές ώρες ήταν όλες αυτές οι δραστηριότητες;
Πολλές!! Πιθανότατα δεν προλαβαίνετε να τις κάνετε όλες αλλά μπορείτε σίγουρα να φτιάξετε ένα πλάνο από αυτό το project. Η κάθε δραστηριότητα σίγουρα θέλει μία διδακτική ώρα.
Σε τι ηλικία απευθύνεται αυτές οι δραστηριότητες;
Σε όλες από τότε που το παιδί μπορεί να δαγκώσει το λουκούμι μέχρι και τους ενήλικες. Απλά, ανάλογα με την ηλικία θα κάνετε πιο εύκολες ή πιο δύσκολες δραστηριότητες. Για παράδειγμα, για την κατασκευή του αρλεκίνου, εάν είναι πολύ μικρά τα παιδιά, θα έχετε όλα τα κομμάτια έτοιμα και τα παιδιά απλά θα τα κολλήσουν. Όσο πιο μεγάλα είναι τα παιδιά διαχειριζόμαστε πιο δύσκολα υλικά στο κόψιμο ή αφήνουμε την οργάνωση στην ομάδα των μαθητών.
Ελπίζω το project να σας βοηθήσει στην οργάνωση των αποκριάτικων δραστηριοτήτων σε όποιον χώρο κι αν θέλετε να την πραγματοποιήσετε.
Και μην ξεχνάτε μοναδικός στόχος: Η διασκέδαση γύρω από το έθιμο 😉
